Goudbruine huid, wil je die ook?
Mensen zijn raar. De ene dag vinden ze iets lelijk en de andere dag staat het symbool voor schoonheid. Het begint met iemand die een trend zet en de rest volgt. Aan het begin van de 20e eeuw werd zongebruinde huid bijvoorbeeld geassocieerd met de lagere klassen die buiten in de zon werkten. Het duurde echter niet lang voordat de egale bruine huid een trend werd. Van zonnebaden tot zelfbruinen, het lijkt alsof men er geen genoeg van kan krijgen. Maar dat is ook begrijpelijk, want wie wil nou geen goudbruine huid? Naast bruin worden, kan het lichaam met behulp van zonlicht vitamine D aanmaken. Vitamine D beschermt bijvoorbeeld tegen hart- en vaatziekten, diabetes en kanker. Als de zon zo goed is voor de huid, waarom smeren we ons dan in?
Begin jaren ’90 kreeg het hebben van huidkanker meer aandacht en werd het geassocieerd met lang in de zon zitten. Langdurige blootstelling aan zonlicht kan zonverbranding veroorzaken en het verouderingsproces versnellen. Eveneens is het de meest voorkomende aanleiding tot huidkanker.
De zonnestraling die de aarde bereikt bestaat voornamelijk uit 53% infrarode straling, 43% licht en 4% ultraviolette straling. Uv-licht wordt onderverdeeld in UVA-, UVB- en UVC-stralen. Terwijl UVC-stralen worden tegengehouden door de ozonlaag, kunnen UVB- en UVA-stralen wel de aarde bereiken en dus ook je huid. Het gevaar van de Uv-straling is dat het huidweefsel en het DNA aangetast kunnen worden. Geen paniek, want je grootste orgaan heeft een mechanisme om het DNA te beschermen. In de basale laag van het epidermis bevinden zich melanocyten, deze maken het pigment melanine aan. Dit pigment wordt afgegeven aan de keratinocyten, waaruit de opperhuid is opgebouwd. Melanine gaat boven de kernen zitten van de keratinocyten en absorbeert de UVB. Hierdoor beschermen de keratinocyten hun celkernen tegen UV. Voor ons betekent dit een bruine huid. De hoeveelheid melanine die wordt aangemaakt, en dus hoe bruin je wordt, is afhankelijk van je DNA.
Echter, soms kan de Uv-straling de celkernen bereiken. In dat geval raakt het DNA beschadigd. Dit kan gebeuren in een fractie van een seconde. Soms kan Uv-straling schade aanbrengen zonder het DNA te beschadigen. Althans, niet op een directe manier. De DNA-schade is in dit geval te wijten aan de vorming van vrije radicalen. De vrije radicalen kunnen een elektron in de melanine exciteren en dit exciteert op zijn beurt het DNA, wat schade veroorzaakt. Op dit punt geeft de cel met het beschadigde DNA een signaal af. Wanneer er meerdere cellen dit signaal afgeven, treedt er een ontstekingsreactie op. Er stroomt meer bloed naar het desbetreffende gebied en dit ervaar je als rode en pijnlijke huid. De vrije radicalen kunnen ook het bindweefsel aantasten. Hierdoor wordt de huid minder elastisch en er ontstaan rimpels. Dus hoe langer je huid wordt blootgesteld aan de zon, hoe sneller en meer rimpeltjes je krijgt!
In tegenstelling tot verbranden waarbij er directe schade aan de huid ontstaat, gaat het bij huidveroudering en huidkanker om schade die na een langere tijd ontstaat. Als de huid te vaak en te lang aan de Uv-straling wordt blootgesteld kunnen de huidcellen beschadigen. Het beschadigde DNA kan op meerdere manieren hersteld worden en meestal gaat dit goed. Echter, als het DNA te vaak beschadigd wordt, neemt het risico op onherstelbare schade toe. Als het DNA toch beschadigd raakt en niet meer hersteld kan worden, dan kan huidkanker het gevolg zijn.
Kun je dan beter zelfbruiner gebruiken voor een mooie gebruinde huid, vraag je je misschien af? Think twice. Want naast de kans dat je rondloopt met oranje huid in plaats van mooie goudbruine huid, is het gebruik van zelfbruiner ook helemaal niet zo veilig als het lijkt. Het ingrediënt in de zelfbruiner dat voor de verkleuring van de huid zorgt, is dihydroxyacetone (DHA). DHA reageert met aminozuren in de dode huidcellen van de bovenste huidlaag. Dit proces heet de Maillardreactie, hierbij ontstaat een chemische stof genaamd Melanoidin. Het ontstaan van de chemische stof melanoidin is een proces dat ervoor zorgt dat voedingsmiddelen bruin worden tijdens het bakken. Het gebruik van zelfbruiner blijft desondanks een veiliger alternatief.
Een “gezond kleurtje” is dus niet altijd zo gezond. Lang en onbeschermd in de zon zitten kan serieuze gevolgen met zich meebrengen. Zonlicht is echter niet zo slecht, wij hebben een dagelijkse dosis zonlicht nodig. Zonlicht versterkt het immuunsysteem en verkleint de kans op depressie. Balance is the key. Zolang je je goed insmeert en niet te lang in de zon zit, is er niks aan de hand.
